Coole selfies maken, er zijn mensen die er hun leven voor wagen. In Youseum in Amsterdam hoeft dat niet; je kunt er de vetste foto’s van jezelf maken zonder gevaar voor lijf en leden. Ook het gehoor komt er zonder kleerscheuren vanaf dankzij een aantal kleurrijke en soms innovatieve akoestische maatregelen.
Tekst en fotografie: Klokhuys tekst en foto
Youseum. Zo’n museum zag je nog niet eerder. Het draait er helemaal om jou, de bezoeker. In een guided tour van zo’n vijf kwartier word je langs een stuk of vijftien prikkelende installaties geleid waar je fantastische selfies kunt maken. Tijdens de tour wordt je ego gestreeld, krijg je te horen hoe fantastisch je haar zit, hoe gaaf je schoenen zijn en hoe je het voordeligst op de foto of het filmpje komt zodat je je volgers op Instagram, TikTok en Facebook versteld laat staan van jou. Joep Heusschen en Koen Derks kwamen op het idee voor Youseum door een bezoekje aan de social media experience Dream Machine in New York, waar je de tofste zelfportretten kunt maken. Ze bedachten een Nederlandse versie, met iets meer diepgang. “Een museum bezoek je doorgaans vanwege de collectie”, zegt Heusschen. “Youseum niet, hier ben jij het middelpunt. Best gek toch? Dat is eigenlijk de vraag die we de bezoeker stellen, zodat die gaat nadenken over wat de social media met hem of haar doet. Maar niet op een belerende manier hoor, het is niet de bedoeling dat je depressief naar huis gaat, het moet vooral ook een leuke ervaring zijn. We willen alleen een beetje bewustzijn creëren, meegeven dat je goed genoeg bent zoals je bent.”
Rauwe randjes en knetterende nagalm
Geen betere plaats voor zo’n social media speeltuin dan hartje Amsterdam. De betaalbare ruimtes van zo’n 1200 m2 liggen daar alleen niet voor het oprapen. Met een soort anti-kraakconstructie vond Youseum tijdelijk onderdak in een leegstaand kantoorpand aan de Amstel. Niet perfect voor het doel, het liefst had Heusschen een soort schoenendoos gehad die hij helemaal zelf kon indelen. “Aan de andere kant vind je in dit pand wel weer dingen die een lege schoenendoos niet biedt, zoals de kluis met zijn enorme dikke deur. Met dat soort elementen kunnen we de experience kracht bijzetten.” Ook de enorme hoeveelheid beton in het zicht helpt mee; het geeft het pand een urban-industriële uitstraling die past bij de rauwe randjes van Amsterdam. Maar dat alle plafonds, vloerbedekkking en voorzet- en tussenwanden eruit waren getrokken, zorgde in de meeste ruimtes ook voor een beste nagalm en een enorm slechte akoestiek. “Dat dat problemen kon gaan opleveren wisten we wel maar hoe erg het precies zou zijn konden we niet inschatten. We moesten de ruimtes ook nog inrichten en je hebt geen idee wat het effect zou zijn van al die houten, kartonnen en stoffen elementen die we gingen toevoegen.”
Hulpgeroep geabsorbeerd
Vanzelfsprekend draait het bij een social media experience om het visuele aspect, maar in de maanden na opening bleek de inrichting onvoldoende effect te hebben op de akoestiek. Klachten kwamen niet zozeer van de bezoekers – die zijn immers vooral bezig met het maken van kekke foto’s en filmpjes en niet met het voeren van een goed gesprek – als wel van de medewerkers die de tours verzorgen. Via via kwam Youseum in contact met Rockfon, en dat leidde tot de klassieke win-win. “We hebben een aantal nieuwe producten die we graag willen laten zien en daar is Youseum een ideale plek voor”, zegt Sven van Ool, UX designer bij de producent van akoestische oplossingen. Vooral de nieuwe kleurenrange zorgde voor een mooie match. “Voor ons is kleur cruciaal, het bepaalt voor een groot deel de beleving van de ruimte”, zegt Heusschen. “Als het goed is dan valt het niet op en hoor je er niemand over maar als je de verkeerde kleuren gebruikt, dan hebben mensen in de gaten dat er iets niet klopt. Het is een gevoelige balans.”
Een van de ruimtes waar dat goed in naar voren komt, is YOU ARE DROWNING, waar mensen zichzelf kunnen vereeuwigen op een zinkende boot die al half in de golven is verdwenen. Geen echte golven natuurlijk maar doordat de vloeren en wanden blauw zijn geverfd, lijkt het met een beetje fantasie net alsof je midden op zee bent, en reddeloos verloren. Boven de boot is een eiland van Rockfon gemonteerd. Het is zo blauw als de lucht op een zomerse dag. Dat draagt natuurlijk veel meer bij aan de beleving dan een standaard witte uitvoering. Cruciale bijdrage daaraan wordt geleverd door het T24 profielsysteem, dat heeft dezelfde kleur blauw als de E-edge panelen die er in liggen. “Dit blauw is Azure, uit onze nieuwe Rockfon Color-all kleurenrange”, zegt Van Ool. “We wilden hiermee graag laten zien dat we de profielsystemen in dezelfde kleuren als de panelen kunnen maken, en ook dat ze in mat kunnen worden uitgevoerd. Dat is een belangrijke ontwikkeling, want zo krijg je meer het gevoel van een monolithische uitstraling dan met een glanzend profielsysteem.”
Prototypes en testballonnen
In YOU ARE RICH is voor een andere onopvallende akoestische oplossing gekozen. Hier hangt een aantal Rockfon Eclipse plafondeilanden met vier dunne staalkabels aan het beton van de constructie. Uitgevoerd in de kleur Charcoal is het nauwelijks zichtbaar in de volledig zwarte ruimte.
In HOW GREEN ARE YOU valt Eclipse veel meer op. Daar hangen boven het bad twee akoestische eilanden in de Color-all kleuren Sage en Eucalyptus, eentje horizontaal en eentje verticaal. Aan de muur hangen twee bijzondere panelen die Rockfon Eclipse Senses heeft gedoopt. Bijzondere aan deze panelen is dat ze niet zijn voorzien van een laagje verf maar van een organisch materiaal dat ze – in dit geval – een mossige uitstraling geeft. “De techniek heet Organoid”, zegt Van Ool. “ Het zijn min of meer prototypes, ze worden momenteel getest in Duitsland en zijn nog niet verkrijgbaar in Nederland. We zijn benieuwd naar de reactie van de bezoekers.”
Naast HOW GREEN ARE YOU bevindt zich de TikTok-kamer, waar bezoekers filmpjes kunnen opnemen van zichzelf terwijl ze een dansje doen. Bij dansen hoort muziek en dat vraagt om een goede akoestiek. Het plafond en twee wanden zijn volledig bekleed met Color-all panelen in de nieuwe kleuren Coral, Storm, Sage en Eucalyptus.
Bij de entree nóg een noviteit, daar hangen aan het plafond vier ronde Rockfon Eclipsen. Ze zijn bekleed met een dichroïsch materiaal waardoor de kleur van de akoestische eilandjes verandert met de hoek waaronder je naar ze kijkt. “Dit is echt een uitprobeersel. Van onze externe kleurenexperts, met wie we het nieuwe Rockfon Color-all gamma hebben samengesteld, begrepen we dat dit een trend is die eraan komt. We zijn benieuwd naar de reactie van de mensen, of het toekomst heeft.”
Beton en baffles, een toffe combi
Een al meer vertrouwde akoestische oplossing is te vinden in de Miami-kamer, de grote ruimte achter de entree, waar een bar en de ballenbak is. Aan een deel van het plafond zijn Rockfon Universal Baffles opgehangen, in de kleur Coral. Deze ruimte kan ook worden afgehuurd voor bijvoorbeeld bedrijfsborrels. Bij de enkele keren dat dat gebeurde, bleek de nagalm erg hinderijk. Er moest dus een goede akoestische oplossing komen, maar de industriële look behouden was ook belangrijk. “Dat is een van de voordelen van baffles, en ook van plafondeilanden”, zegt Van Ool. “Je sluit de boel niet helemaal af zoals met een systeemplafond, dus het beton van de constructie blijft zichtbaar.” Voor de akoestiek hoeft dat volgens hem niet uit te maken. “Met een gesloten plafond kun je een akoestische waarde van 1,00 halen; ⍺w 1,00 heet dat. Bij baffles of eilanden hanteren we een ⍺ equivalent waarde en die kan hoger zijn dan 1,00. Dat komt onder andere doordat ze van meerdere kanten geluidsgolven kunnen absorberen.” Of zulke prestaties worden behaald hangt volgens hem wel af van hoe ze zijn afgehangen; of dat op de juiste hoogte is gedaan en op voldoende afstand van elkaar. En uiteraard is ook het aantal eilanden of baffles heel bepalend. In de grote zaal in Youseum is zo’n 20% van het plafond voorzien van de baffles. Het verschil met voorheen is goed te merken volgens Van Ool, vooral onder de baffles. “Wil je het voor héél de ruimte goed hebben, dan zouden er nog meer baffles moeten komen”, zegt hij. Ook in de andere ruimtes waar de akoestische oplossingen zijn gekomen, is de situatie verbeterd maar nog niet optimaal. Normaal gesproken worden ruimtes onderzocht door een akoestisch expert. Die meet de nagalm en berekent aan de hand van de waardes en de afmetingen van de ruimte wat er aan absorptie nodig is om de gewenste nagalm te realiseren. Hier is dat niet zo uitgebreid gedaan. Op de TikTok-kamer na zijn de akoestische panelen vooral op strategische plekken geplaatst, boven of naast de plek waar de bezoekers op de foto gaan.
Youseum 2.0
Het was een bewuste keuze om de akoestische maatregelen beperkt te houden, de locatie is immers tijdelijk en dan is het uit kostenoogpunt niet zinnig om in een perfecte akoestiek te investeren. Mogelijk wordt dat in Youseum 2.0 anders. Die komt in de nieuwe Westfield Mall of the Netherlands in Leidschendam. Een mooie locatie, vindt Heusschen. “De eerste vier maanden, voor corona, draaiden we erg goed in Amsterdam. Vandaar dat we gingen nadenken over een tweede vestiging. De nieuwe mall leek ons een prima plek daarvoor, er komen straks veel mensen op af.” De social media experience komt daar in het oude V&D-gebouw. “Dat is meer de schoenendoos die we zelf kunnen indelen, maar ook weer een betonnen kolos. Dat levert dus weer akoestische uitdagingen op. Door de ervaringen in Amsterdam zijn we ons daar nu vanaf dag 1 bewust van en pakken we het meteen aan waar nodig.” Youseum Leidschendam wordt niet alleen een verbeterde versie van Amsterdam, het wordt volgens Heusschen ook echt anders. “Amsterdam is veel Instagram, dit wordt meer TikTok. Leuk om allebei te bezoeken dus!”