Regelmatig krijgt Technisch Bureau Afbouw (TBA) als onpartijdige partij het verzoek om de oorzaak van schades te achterhalen. Zo werd technisch adviseur Hermen de Hek recent gevraagd een kijkje te komen nemen bij ronde beschadigingen in stucwerk op gipsplaten.
De woning waar technisch adviseur Hermen de Hek de schade moest bekijken, is nog nieuw, hij is in 2020 gebouwd. Om de onderzijde van de kap netjes af te werken, is het schuine dakbeschot bekleed met gipskartonplaten. Die zijn vervolgens gestukadoord. Een aantal maanden nadien constateerden de bewoners dat er stukjes van het pleisterwerk loskwamen. Ze wilden graag van de technisch adviseur van TBA weten wat de oorzaak was, en hoe het hersteld kon worden. Ook hadden ze klachten over de onregelmatigheden die in de gestukadoorde oppervlakken te zien waren. Ze wilden weten of dit wel voldeed aan de eisen die worden gesteld aan een schilderklaar oppervlak.
Precies bij de schroeven
Bij de controle in de woning kreeg De Hek nog wat nadere informatie over de afwerking. De omstandigheden tijdens de werkzaamheden waren in principe goed, de woning was wind- en waterdicht. Het dak, een prefab scharnierkap, is aan de binnenzijde voorzien van een groen-bruine spaanplaat, de V313 van Spano. Daar zijn gipskartonplaten op bevestigd; de standaard type A plaat met afgeschuinde kanten. De platen hebben een afmeting van 600 x 2400mm en zijn horizontaal aangebracht. Op verschillende plekken van de schuine kap zag de technisch adviseur cirkelvormige plekjes die uit de pleisterlaag komen. Toen hij op die beschadigde plekjes de loszittende pleister weghaalde, bleken daaronder steeds schroeven te zitten. Het waren de gebruikelijke zwart gefosfateerde schroeven die voor gipsplaten worden gebruikt en ze waren niet geroest.
Logische verklaring
De Hek was niet verrast door wat hij aantrof. “Het is een bekend probleem dat zulke cirkelvormige plekjes ontstaan. Je ziet het eigenlijk alleen bij gipsplaten die op houten panelen en/of houten profielen zijn geschroefd.” De Hek heeft geen twijfels over de oorzaak. “In zo’n nieuwe woning zit nog wel wat vocht. Doordat hij droogt, krimpt het hout, en met name de houten profielen. Maar de schroeven in die houten profielen krimpen niet. Dus wanneer het hout zich door de krimp terugtrekt, wordt de schroef als het ware naar buiten gedrukt. Daardoor drukt hij de pleister los.” Volgens de Hek is dat de ene keer erger dan de andere keer. “Hoe vochtiger of verser het hout is en hoe vochtiger de omstandigheden tijdens de montage zijn, hoe groter de krimp zal zijn van het hout en hoe duidelijker je dat zult zien.”
Onder de maat
Ook de dikte van de pleisterlaag speelde een rol. “Bij het weghalen van de loszittende pleister zag ik dat de laag ongeveer 3 tot 4 mm dik was”, zegt de technisch adviseur. “Dat had minimaal 10 mm moeten zijn. Dan zou ook de horizontale afwerking van de naden van de gipsplaten minder zijn opgevallen; die kon je nu goed zien.” Volgens hem waren ook er duidelijk aanzetten, rillen, en groeven of krassen zichtbaar. ”Dat is niet goed, een schilderklaar oppervlak moet vrij zijn van onregelmatigheden.”
Nog even wachten met herstellen
Advies voor herstel had De Hek ook. “Het herstellen kan worden gedaan door eerste de zichtbare plekjes los te halen. Dan de ondergrond lichtjes schoonborstelen, voorstrijken en vullen met voegenvuller of gips. Hierna kan het gehele oppervlak worden voorgestreken met een daarvoor bedoelde voorstrijk, zoals Knauf Betokontakt. Als dat volledig droog is kan het oppervlak worden voorzien van pleisterlaag.” Voor de timing van de herstelwerkzaamheden had hij ook nog goede raad. “De woning is op dit moment volledig geklimatiseerd en droog maar ik adviseer toch om tot ná het stookseizoen te wachten met de reparatie. Dan vermijd je namelijk het risico van krimpscheurtjes door te snelle droging.”
Tekst: Klokhuys tekst en foto Fotografie: Hermen de Hek