Ruwbouw moet leiden tot een comfortabele leef- of werkomgeving. Daar ligt allang een essentiële taak van de droge afbouw. Deze sector krijgt telkens weer nieuwe inzichten en systemen aangereikt. Gezien de belangrijke invloed van wanden en plafonds op veiligheid en binnenklimaat van gebouwen blijft de behoefte groot aan een actueel handboek op dit specialistische gebied. Gestimuleerd door die vraag gaf het Technisch Bureau Afbouw de tweede versie vrij van het Handboek Droge Afbouw.
Tekst: Matthijs Pronker
Geen duur gedrukte uitgave, maar één die voor elke geïnteresseerde valt te downloaden. Het is bedoeld als dynamisch naslagwerk, dus er kan gaandeweg in aangevuld worden.
Het eerste handboek kwam uit onder hoede van het toenmalige Bedrijfschap Afbouw. De inhoud ging in die tijd de 200 pagina’s te boven en schoot daarmee zijn doel voorbij.
Het is bedoeld als dynamisch naslagwerk, dus er kan gaandeweg in aangevuld worden
Actualisering
Innovatie in deze steeds groeiende tak van de afbouw vroeg om actualisering en waar mogelijk de inhoud comprimeren. Medio 2022 berichtte de NOA dat de tweede versie gereed was. Het onderdeel systeemplafonds zou vermoedelijk eind van hetzelfde jaar verschijnen. Dat nam meer tijd dan verwacht. Maar nu is ook dat onderdeel klaar en samengevoegd met het eerste deel. Dat richt zich volledig op de scheidingswanden en gipsplafonds.
Fabrikanten
Veel fabrikanten werden van meet af aan bij de opzet betrokken. Als gevolg is de informatie van vooral de metalstud-wanden overmatig uitgebreid. Maar ook de gipskartonwanden die in de jaren ’70 hun intrede deden, hebben als scheidingswand sinds die tijd zeer veel varianten leren kennen. Elke denkbare versie vindt men in het handboek terug, want voor elke situatie bestaat een oplossing op maat. Het onderscheid in afmeting, vooral de totale dikte, en het gewicht bepalen in welke mate de wand voldoende geluid- of brandwerend is. Wordt aan de norm voldaan, of gaat de oplossing daar nog eens overheen? Het is goed om opnieuw inzicht te krijgen in de waarde van een extra investering.
Geluidhinder
Het waarom van isolatie is al meerdere keren onderstreept als het bij voorbeeld gaat om woningscheidende wanden, zowel in nieuwbouw als bij herbestemming. De bedoeling moet zijn om een zo hoog mogelijk gebruikscomfort te realiseren. Dit betekent om te beginnen zo min mogelijk geluidhinder. Niet van buren of op de werkplek van luidruchtige collega’s, maar ook niet van installaties. Om dat te ondervangen scoort de metalstud-wand met zijn C-vormige metaalprofielen nog steeds hoog. Dat valt uitgebreid te lezen in het handboek.
Overzichten geven een uitgebreid beeld van de geluidisolatie en de brandwerendheid
Barrières
Ook een essentieel detail als barrières wordt besproken. Deze samengestelde stroken dichten de open ruimte tussen scheidingswand en bovenliggende constructievloer af. Typisch iets dat niet in de praktijk, dus ook niet in het handboek mag ontbreken.
Dat geldt zowel voor alle materialen als voor de opbouw van diverse wandconstructies. Overzichten geven een uitgebreid beeld van de geluidisolatie en de brandwerendheid. Al die belangrijke aspecten komen samen met het gewicht en de afmetingen van elk type Dat is op een rijtje gezet in een 3D overzicht.
Montage
Het handboek gaat in op alles wat met de montage te maken heeft. Dat geldt ook voor voorzetwanden, belangrijk onder meer om de geluidisolatie van een bestaande wand te verbeteren. In dit eerste deel komen ook de gipskartonplafonds aan bod, opgehangen aan houten regels, maar ook vrijhangend en geheel vrijdragend.
Tweede deel
En dan volgt het tweede deel, dat van de systeemplafonds met de nodige voorbeelden. Terecht wordt de veelzijdigheid van dit onderdeel geschetst. Als kernonderwerp komt de akoestiek aan bod, met nadruk op de geluidabsorptie en de nagalmtijd. Zoals minder valt te ontlenen aan vloer en wand, moet het daarom juist worden benut via plafonds. Behalve het dempen van geluid is vaak de spraakverstaanbaarheid belangrijk. Ook dat is een rol die zich specifiek door het plafond laat beïnvloeden. Hoe, valt goed uit het handboek te ontleden.
De opkomst van systeemplafonds bood veel meer mogelijkheden, ook akoestisch
Systeemplafonds
De oorspronkelijke mogelijkheden met gipsplatenplafonds is in dit aspect wat beperkt. De opkomst van systeemplafonds bood veel meer mogelijkheden. Gebruik makend van heel andere materialen dan gips, zoals hout, vilt en metaal bieden ze esthetisch een ruimer scala en algemeen meer kans om de akoestiek te optimaliseren. In het kader daarvan wordt in dit handboek de achterliggende geluidstechniek uitgebreid behandeld, maar blijft het teveel steken in de theorie en had het beknopter gekund.
Waarden
Zoals bij het onderdeel brandveiligheid en bij de analyse van vocht. De lezer krijgt de middelen aangereikt om in te schatten in welke mate deze drie bouwfysische factoren geluid, veiligheid en vocht zijn te beheersen door wanden en plafonds in gips enerzijds en door systeemplafonds als andere keuze. De waarden van geluidisolatie en brandveiligheid staan helder in uitgebreide overzichten.
De algemene conclusie wordt duidelijk: voor een comfortabel binnenmilieu met zo min mogelijk geluidsstoring, moet de oplossing zo veel mogelijk in de afbouw worden gevonden.
Handzaam
Het Technisch Bureau Afbouw verwacht niet dat de doelgroep van verwerkers, werkvoorbereiders en architecten opeens aan het studeren slaat. Het handboek moet vragen beantwoorden die het optimaal benutten van droge scheidingswanden, gips- en systeemplafonds ondersteunt. Aanvullingen zijn zeker te verwachten. Ook daarvoor is de gekozen vorm in PDF zeer handzaam. TBA hoopt dat betrokken partijen haar op de hoogte houden. Evenzo is het vooruitlopend op een derde versie goed om nieuwe systemen, materialen en inzichten kenbaar te maken in Mebest.
> De huidige versie valt te downladen via de site van het TBA, onder publicaties: wanden en plafonds.