Bij statig wonen horen monumentale afwerkingen. De voorname hal van het residentiële stadsappartementencomplex is dan ook voorzien van fraai marmer. De gevels zijn bekleed met hoogwaardig Belgisch hardsteen. Dat vormde nog wel een logistieke uitdaging.
Gebroederlijk oud en nieuw
In het hart van de Hofstad transformeerde De Raad Bouw een monumentaal kantoorpand tot een statige stadsvilla met vijf riante appartementen. In de ruim bemeten tuin van de voormalige kantoorvilla verrees ook nog een nieuw gebouw waar de bouwer zes appartementen in maakte. Nieuw maar wel in een stijl die uitstekend aansluit bij de oudbouw. De twee stadsappartementencomplexen zijn met elkaar verbonden door een ondergrondse parkeergarage die vanuit de gebouwen is te bereiken. Een comfortabele en rustige plek om te wonen. Ook aan de afwerking is veel aandacht besteed. De houten trap in de hal van de oudbouw is zonder meer indrukwekkend en het marmer op de vloer is subtiel en geeft de ruimbemeten hal een passende voorname en klassieke uitstraling.
Subtiele verschillen
“Als je een Rijksmonument zoals deze kantoorvilla wilt verbouwen, dan heb je te maken met bepaalde eisen vanuit het rijk”, zegt Ian van Duijvenbode, projectleider bij De Raad Bouw. “Er is voor het project een architect ingeschakeld die in dit soort projecten gespecialiseerd is. De bedoeling was de originele marmervloer te behouden, maar dat bleek technisch niet haalbaar. We hebben toen aan Van Leeuwen Natuursteen gevraagd of zij op basis van de bestaande vloer een goed passend alternatief wilden voorstellen.”
Die originele vloer was wit marmer. “Daar heb je nogal wat soorten van”, zegt Arjan Zoutewelle van het natuursteenbedrijf uit Meerkerk. “Carrara, Arabescato, Statuario, om er maar een paar te noemen. Die drie komen allemaal uit dezelfde streek, bijna uit dezelfde berg.” Veel gelijkenis dus, maar toch ook wat verschillen. Arabescato heeft een vaak rijk aderpatroon dat in kleur varieert van rood, bruin, tot grijs en zwart. Het wit van Statuario wordt doorsneden door duidelijk afgetekende donkergrijze aders. Carrara heeft ook grijze aders, maar de tekening is vaak wat subtieler dan de andere twee. Aan de hand van monsters van de diverse soorten werd de keuze voor Arabescato gemaakt.
Maatwerk met de hand
De hoeveelheid marmer is gedoseerd, niet overdadig; het overgrote deel van de vloer is bekleed met een signaalrood tapijt. Dat wordt omkaderd door de natuursteen. De ondergrond waar het natuursteenbedrijf op aan de slag moest, was beton. “Daar moest de dekvloer nog op worden aangebracht, maar dat is naderhand gebeurd”, zegt Zoutewelle. “We wisten de precieze hoogte waar we op moesten uitkomen. Aan de hand daarvan hebben we de randen in de specie gesteld. Daarna is de dekvloer ingesmeerd en is het tapijt gelegd.”
De marmeren tegels liet Van Leeuwen op maat aanleveren, 50x 50 cm. Ze zijn verder in het werk passend gemaakt. Ook het het afronden van de tegels die langs de monumentale trap moesten komen, is op het werk gedaan, aan de hand van een houten mal. “Dat is uitstekend te doen voor een goede vakman, daar hoef je niet de CNC-machine in de werkplaats voor te gebruiken.”
Naast de omkadering van het rode tapijt maakte Van Leeuwen ook nog harpstukken voor de trap naar de parkeergarage, neuten voor de deurkozijnen en plinten langs de wanden van de entree en de hal met de witte marmer.
Gevel met een opgave
Al met al leverde het binnenwerk niet al te veel uitdagingen op voor het natuursteenbedrijf uit Meerkerk. De gevelafwerking bevatte echter wel wat vraagstukken. Op de verdieping moesten de borstweringen en de balkons worden voorzien van platen Belgisch hardsteen. Behoorlijk forse platen, 223 bij 91 cm, en 3 cm dik. Dat maakt ze behoorlijk zwaar, tegen de 250 kg per stuk. De vraag is dan hoe dat te bevestigen zonder risico dat het op enig moment naar beneden valt. “Ik heb al vaker meegemaakt dat intredend vocht en vorst problemen kunnen geven als je natuursteen rechtstreeks tegen een gemetselde gevel plaatst”, zegt de projectleider van De Raad Bouw. “Samen met Van Leeuwen hebben we een bevestigingsmethode bedacht die dat voorkomt.” De inspiratie daarvoor ontleende Van Duijvenbode aan de constructie die de architect had bedacht voor de balkons; stalen hoeklijnen waar de natuursteenplaten tegenaan bevestigd moesten worden. Met dat systeem in gedachte is voor elke plaat een metalen frame gemaakt dat met draadeinden aan de flankerende betonnen consoles is bevestigd. De frames hebben voldoende body om er de natuursteenplaten op te verlijmen. Op de onderste rand van elk frame zijn aan de binnenzijde nokjes gemaakt. Die schuiven precies in de sparingen die Van Leeuwen in de onderzijde van elke plaat natuursteen heeft geboord. “Die constructie voorkomt dat de platen uit de frames kunnen glijden”, aldus Zoutewelle.
Een goed plan is één ding, dan moet het nog in de praktijk worden uitgevoerd. En dat was ook nog een opgave, want hoe konden de loodzware platen op ruim drie meter boven de grond worden bevestigd? “Normaal gesproken doen we zoiets met onze vrachtwagen waar een kraan op staat”, zegt Zoutewelle. “Het gebouw staat echter in een soort binnentuin en daar konden we niet komen met de vrachtwagen. We hebben toen voorgesteld om het met de vorkheftruck te doen. Maar we moesten daar dan wel mee over het dak van de ondergrondse parkeergarage rijden.” Het natuursteenbedrijf kreeg groen licht nadat de aannemer de constructie had laten doorrekenen.
Klassieke plint
De gevelbeplating op hoogte heeft twee verschillende afwerkingen, een gebouchardeerd vlak dat is omrand door een grijs geschuurd kader. Het levert een mooi beeld op, en ook nog eens gevarieerd; als het regent worden de vlak geschuurde delen en de putjes in de gebouchardeerde vlakken donkerder.
Op de begane grond is ook grijs geschuurd Belgisch hardsteen gebruikt. Langs de hele gevel maakte Van Leeuwen Natuursteen er een lambrisering mee. Onder de raamkozijnen zijn de platen afgedekt met massieve raamdorpels. Met spekbanden van hetzelfde materiaal is het beeld op de consoles en tussen de vensters doorgetrokken.
Om schade door vocht en bevriezing te voorkomen, is de natuursteenafwerking van de plint goed beschermd tegen inwatering. De lambriseringsplaten zijn in dezelfde soort frames geplaatst als op de verdieping, alleen bij de zuilen zijn ze op de ondergrond verlijmd. Tussen de kozijnen en de raamdorpels zijn slabben aangebracht. De dorpels zijn aan de onderzijde voorzien van een waterholletje zodat water vóór de lambrisering langs loopt en er niet achter kan komen. Verder zijn alle naden – alles is door Van Leeuwen in verstek gezaagd – dichtgezet met kit.
Onopvallend degelijk
Naast al het mooie zichtwerk aan de gevel heeft Van Leeuwen ook nog elementen van Belgisch hardsteen geplaatst waar nauwelijks meer iets van te zien is. Dorpels onder de deurkozijnen bijvoorbeeld. Daar is naderhand tegenaan bestraat dus die zijn nu vrijwel aan het zicht onttrokken.
Ook van de neuten onder de stijlen is niet veel meer te zien. “Vaak bevestigt de timmerman die de kozijnen maakt de neuten, in zijn werkplaats. Maar met het transport wil dat nog wel eens beschadigen. Hoe dat nu is gedaan, is een stuk degelijker. We hebben ze op het werk aan de stijlen geschroefd, door de dorpels heen; zo hangen ze als het ware onder de stijlen.” Ook al springen oplossingen als met de neuten en de bevestiging van de gebouchardeerde platen niet in het oog, het zijn belangrijke details voor een woongebouw van statuur. Want dat moet niet slechts voor even mooi zijn, maar voor een heel lange tijd.
Over Van Leeuwen Natuursteen
Met tien man personeel waarvan zes in de werkplaats is Van Leeuwen Natuursteen een middelgroot bedrijf in de branche. De wortels liggen in het begin van de jaren negentig toen bouwbedrijf Van Leeuwen een eigen natuursteentak opzette. Die connectie met de bouw is altijd gebleven, ook nadat de aannemer zich in 2008 volledig terugtrok uit het bedrijf. Nog altijd bestaat een groot deel van het werk uit het vervaardigen en plaatsen van vensterbanken, raamdorpels, afdekbanden, stoepen, lambriseringen etc. Daarnaast maakt het bedrijf uit Meerkerk ook meer esthetische elementen voor het interieur zoals aanrechtbladen, balies, vloeren, badkamers, open haarden. Dit interieurwerk bestaat niet uit massaproductie maar voornamelijk uit meer exclusief en projectmatig maatwerk.
Voor het opgemaakte artikel met alle foto’s kunt u Mebest 2019-2 bekijken.