55 badkamers heeft de opvang van het Leger des Heils aan de Coolhaven in Rotterdam. En in elk van die badkamers leverde de vloer grote problemen op, van lekkages tot doorzakken. Stuk voor stuk zijn ze vervangen, terwijl de opvang gewoon doorging.
Tekst en fotografie: Klokhuys tekst en foto
Praktische vloer
De tekenen zijn nog duidelijk te zien, zo’n beetje elke badkamer in het gebouw van het Leger des Heils aan de Rotterdamse Coolhaven heeft lelijke gele en bruine plekken op de plafonds. En ook in een aantal van de kamers waar daklozen worden opgevangen en verpleegd, zijn de gevolgen van lekkage te zien. Zou het bij verkleuringen zijn gebleven dan was het wellicht nog tot daar aan toe geweest, maar zeker in de badkamers waren de problemen een stuk groter. Diverse vloeren begonnen door te zakken, eentje is zelfs helemaal bezweken. Hoe kan zoiets in een gebouw dat pas een jaar of tien oud is? En belangrijker nog, hoe herstel je zoiets in een gebouw waar tientallen mensen worden verpleegd, een dak boven hun hoofd en een bed voor de nacht vinden? Dat was eigenlijk de vraag waarmee het Leger des Heils bij Middegaal Staalplaat Betonvloeren terecht kwam.
Om met een goede oplossing voor het herstel te kunnen komen, onderzocht het bedrijf uit Schijndel eerst de beschadigde vloer. Voor de verdiepingsvloeren van de daklozenopvang is een Slimline systeem gebruikt. Dat bestaat uit betonnen platen waar stalen balken op liggen waar vervolgens zwaluwstaartplaten, een dekvloer en een vloerafwerking op worden aangebracht. “Het is een systeem dat wij zelf ook wel gebruiken”, zegt Marc van de Middegaal van het Brabantse vloerenbedrijf. “Praktisch omdat het licht in gewicht is en doordat je er leidingen en installaties in kwijt kunt.” In het opvanghuis is dat ook gedaan; in de circa 35 cm hoge holle ruimte tussen betonvloer en zwaluwstaartplaten lopen de leidingen voor water, elektra en riolering.
Het lek niet boven water
Op de stalen platen waarmee die holtes zijn afgedekt, is een anhydriet dekvloer gemaakt. Daar is vervolgens linoleum overheen gegaan, en in de badkamers een kunststofvloerafwerking.
“Er is nog altijd veel discussie over of je anhydriet wel in de badkamer kunt gebruiken, omdat het niet goed bestand is tegen water”, zegt Van de Middegaal. “Het kan zeker, als je met een vloer als deze maar zwaluwstaartplaten gebruikt die op de juiste wijze zijn verzinkt. En als je maar zorgt dat er geen water in de vloer komt.” Gezien de lekkages was er blijkbaar wél water in de vloer gekomen. “Hoe dat is gebeurd hebben we niet onderzocht maar het ligt voor de hand dat het bij de overgang tussen vloer en afvoer mis is gegaan of bij de aansluiting van de holle plint op de wandtegels. Dat zijn toch de kritieke plekken.” Als daar bijvoorbeeld een kitvoeg loskomt en dat wordt niet snel verholpen, dan kan er aardig wat water in de vloer komen. Zeker bij de badkamers op de gangen, die zijn voor algemeen gebruik dus daar zal wat meer water doorheen gaan dan bij een douche in een éénpersoonskamer.
Grote gevolgen
Waar de oorzaak dan ook precies lag, aan de kernen die Middegaal Staalplaat Betonvloeren uit de beschadigde vloer boorde, was goed te zien wat voor een desastreuze gevolgen het vocht in de vloer had gehad. “Heb je dit met een betonnen ondergrond, dan krijg je blaasjes in de kunststofvloerafwerking. Hier heeft het vocht zich een weg naar beneden gezocht, naar de staalplaat. Die is daardoor gaan roesten. Een beetje roest is niet erg maar als het vochtig blijft dan gaat het roesten door en kan het staal helemaal wegroesten. Dan houd je een natte, zwevende anhydrietvloer van 5 cm dik over. En dat gaat niet goed.”
De enige oplossing om dat goed te herstellen was om de vloeren compleet te vervangen. Dat betekende dat de badkamervloeren volledig gesloopt moesten worden. “De zwaluwstaartplaten liggen overlappend dus als je ze probeert eruit te breken, dan komen ze aan de andere kant van de wand omhoog. Daarom hebben we ze eruit gezaagd”, licht Van de Middegaal de aanpak toe. Een badkamer zonder vloer gaf mooi de gelegenheid om te kijken hoe de staalplaten er naast de natte ruimtes uitzagen. Ook bij de gangen en de kamers was wel roest te zien, maar hoe verder weg van de badkamer, hoe minder ernstig de aantasting. “Gelukkig maar, want als ook alle andere vloeren vervangen hadden moeten worden, dan zou de ellende niet te overzien zijn geweest. Dan moet je eigenlijk alle wanden weghalen en elke verdieping helemaal opnieuw maken.”
Nieuwe deksels
Voor de nieuwe badkamervloeren hanteerde Middegaal vrijwel hetzelfde systeem. “Als je het Slimline-systeem intact wil houden, dan kun je die holle ruimte waar de leidingen zitten, niet volstorten. Dan moet je het deksel herstellen. We hebben dus nieuwe zwaluwstaartplaten aangebracht.” Omdat niet in elke badkamer de stalen IPE-profielen lagen om de platen op te leggen, zijn er uitschuifbare stalen brugprofielen tussen de balken geplaatst. Samen met hoekprofielen die rondom langs de wanden zijn aangebracht, levert dat voldoende steunpunten en draagkracht op voor de nieuwe zwaluwstaartplaten. Voor die erop gingen kreeg elke badkamer een nieuwe afvoer. “Met een flexibele aansluiting. Mocht er wat beweging in de vloer komen, dan blijven die afvoer en aansluiting heel.” Op de staalplaten is een nieuwe dekvloer gemaakt, een zandcementdekvloer op afschot. Een welkome verbetering want zo’n verloop was met de gegoten anhydrietvloer niet te creëren. “We hebben een Grouttech mortel voor de dekvloer gebruikt. De FloorMix D40. Die droogt snel en levert een harde vloer op.”
De nieuwe zandcementvloeren sluiten rechtstreeks aan op de oude anhydrietvloeren. “Het zijn maar kleine badkamertjes dus je gaat geen spanningsproblemen krijgen door krimp”, is Van de Middegaal overtuigd. Met dezelfde Grouttech zijn ook holle plinten gemaakt, aansluitend op de wandtegels. Bij het slopen van de oude vloer zijn er wel wat wandtegels beschadigd, die heeft het vloerenbedrijf netjes vervangen.
Elke zandcementvloer kreeg zo’n twee weken de tijd om te drogen, daarna werd hij afgewerkt met een twee componenten-epoxy van ABP die is ingezand voor de slipvastheid en van twee beschermende laklagen voorzien.
Voorkomen is beter dan genezen
De vloerrenovatie is gedaan terwijl het opvanghuis, waar ook nog een verpleegafdeling in zit, gewoon doordraaide. De vloerenleggers moesten de overlast dan ook zo veel mogelijk beperken.
Voor elke badkamer werd een stofschot met een luchtfilter geplaatst en de zagen zijn voorzien van een stofafzuiger zodat stof zo veel mogelijk is afgevangen. En niet alle badkamers werden tegelijk onderhanden genomen. “Er zitten zo’n 55 badkamers in het gebouw”, zegt Van de Middegaal. “We hebben met Leger des Heils een planning gemaakt om er steeds drie in één keer te doen, verdeeld over verschillende verdiepingen. Zo bleven er genoeg badkamers over voor de gebruikers van de opvang.”
Van sloop tot gebruiksklaar had het vloerenbedrijf drie weken per badkamer nodig. Maar het hele werk heeft wel bijna een jaar in beslag genomen. Toch een flinke belasting voor de opvang, om maar te zwijgen van de kostenpost. Het Leger des Heils kon die nergens verhalen. De vraag is of het überhaupt wel iemands fout was dat de lekkages zijn ontstaan. Ook bij de oplossing van Middegaal kan er op enig moment water in de dekvloer komen. Dat hoeft niet door ontwerpfout te komen of door een fout in de uitvoering; het kan ook door gebruiksslijtage gebeuren. Punt is dat er niet valt te garanderen dat er in de komende tien jaar niets met de vloeren gebeurt. En dan is het wellicht beter om, zeker in een situatie als hier waar er intensief gebruikt van gemeenschappelijke badkamers wordt gemaakt, voor een veiliger combinatie te kiezen.
Voor het opgemaakte artikel met alle foto’s kunt u Mebest 2019-6 bekijken.